ЯҢАЛЫКЛАР
1997 елның мартында Бразилиянең Куритиба шәһәрендә, Халыкара елгалар көне (International Day for Rivers) дип аталган яңа бәйрәм оештырылуын хуплаган, беренче халыкара конференция узды. Бу көннең девизы булып «Елгалар, су һәм тормыш өчен!» сүзләре килде.
20 ил җәмәгатьчелеген берләштергән конференция, елга бассейннары белән идарә итүнең демократик алымнарын эшләү буенча зур бурыч куйды.
Россиядә 2,5 миллионнан артык елга, кечкенә елга һәм инеш бар дип исәпләнә. Бу көнне экологлар табигатьтә су әйләнешенең мөһимлеге турында тагын бер кат искә төшерәләр. Ә елгалар, бу процессның аерылгысыз өлеше.
Елгаларны табигать тудырганча саклау өчен, дөньяның күп кенә илләрендә төрле акцияләр, компанияләр, демонстрацияләр үткәрелә. Уникаль гидрография системаларын саклауның иң нәтиҗәле һәм озак сроклы ысулы булып, аеруча саклана торган табигый территорияләр булдыру санала.
Түбән Новгородта, Түбән Новгород өлкәсенең Хайваннар дөньясы объектларын саклау, файдалану һәм яңадан торгызу комитетының «Аучылык хуҗалыгын һәм балыкчылыкны үстерүнең актуаль мәсьәләләре " темасына, регионара конференциясе узды. Уртаклашу һәм тәҗрибә алышу өчен төп сораулар арасында, хайваннар дөньясы объектларын саклау, эпизоотик иминлек, сәнәгый һәм һәвәскәр балыкчылыкны җайга салу буенча сораулар да булды.
Бу конференциядә ТР Биоресурслар буенча дәүләт комитетының рәис урынбасары Шәрәфетдинов Рамил Гомәр улы чыгыш ясады. Үзенең докладында ул Татарстан Республикасында су биологик ресурсларын саклау буенча эш алымнары һәм тәҗрибәсе турында сөйләде.
Татарстан Республикасында, сулыкта аеруча саклана торган табигый территорияләр булдыру буенча, Россия өчен уникаль бу эш аерым игътибарны җәлеп итте. Болар - чөгә балыгын саклау һәм үрчетү өчен “Чөгә балыгының уылдык чәчү урыны” һәм уылдык чәчү чорында, бигрәк тә сазан балыгын, массакүләм тотуны тыю өчен «Мишә елгасы тамагы» тыюлыклары.
Бөтендөнья кыргый табигать көне, нинди дә булса табигый ресурсларны саклауга багышланган күп кенә даталар кебек үк, агитацияләү-белем бирү көне булып тора. Көннең максаты-җәмгыятькә кыргый табигать проблемалары турында мәгълүмат җиткерү һәм аны саклауга чакыру.
Татарстан Республикасында Кыргый табигать көне кысаларында төрле акцияләр һәм балаларның иҗади эшләр конкурслары уза. Узган атнада республика тыюлыкларында үткәрелгән, хайваннарны һәм үсемлекләрне саклау буенча гамәли чараларга аерым игътибар бирелә.
ТР Алексеевск районында 10 март көнендә ТР Биологик ресурслар буенча дәүләт комитетының район бүлеге җитәкчесе һәм полиция хезмәткәрләре белән, кар машинасыннан файдаланып, кыр кәҗәсен законсыз тотуда гаепле гражданин К. тоткарланды.
Хәзерге вакытта җинаять эше кузгату турында мәсьәлә хәл ителә.
Февраль ахырында, ТР Балтач районында конкурсның сайлап алу этабы узды. Анда катнашу өчен «Табигать белән дус бул!» девизы астында экологик темага материал әзерләргә кирәк иде!
Конкурска ТР Балтач районының 8 гомуми белем бирү мәктәбеннән, 16 балалар бакчасыннан һәм 6 башлангыч мәктәп-балалар бакчасыннан экология темасына барлыгы 144 рәсем һәм 13 презентация тапшырылган иде.
Татарстан Республикасының Биологик ресурслар буенча дәүләт комитеты хезмәткәрләре (Хаҗиев Р. К., Муллагалиев А. Н., Гарифуллин Н..Р.) һәм ТР Балтач районының «Мәктәптән тыш эшләр үзәге» методистлары (Бариева Р. Р., Галләмова А. Р.) катнашуында махсус оештырылган комиссия, иң яхшы иҗади эшләр авторларын – җиңүчеләрне билгеләде.
Бүген, 6 март көнне, «Балыкчы. Аучы» күргәзмәсе ачылды. Ул 10 мартка кадәр эшләячәк. Шулай ук бүген Татарстан Республикасының Биологик ресурслар буенча дәүләт комитетының «2018 елда Татарстан Республикасының Биологик ресурслар буенча дәүләт комитетының эш нәтиҗәләре һәм 2019 елга куелган бурычлары турында"гы темага йомгаклау коллегиясе узды.
Коллегия утырышында Татарстанның Премьер-министры Алексей Валерьевич Песошин катнашты.
Дәүләт комитеты рәисе Федор Батков үз докладында, Татарстан Республикасы территориясендә хайваннар дөньясы объектларын һәм аларның яшәү тирәлеген саклау, шулай ук республика халкының аучылык кебек рекреацион эшчәнлек белән кызыксынуын тәэмин итү, хайваннар дөньясын саклау һәм куллану өлкәсендә төп бурычлар булып килүе билгеләп үтте. (Аучылык җир-сулары 6 млн. 309,4 мең гектар мәйданны били, бу республика территориясенең 93% ын тәшкил итә. Әлеге мәйдан 68 ау өлкәсендә эшләүче арасында, 98 аучылык хуҗалыгына бүленгән).
Рәис аучылык байлыкларының суммар бәясе 1 621 884 000 сум тәшкил итүе турында сөйләде. Татарстан Республикасының табигый тыюлыклар фонды, гомуми мәйданы - 398,393 мең га булган, 184 аеруча саклаулы табигать территориясен тәшкил итә, бу республика мәйданының 5,87% ын тәшкил итә, һәм бу күрсәткечне Гомумроссиянекенә - 13% кадәр җиткерергә кирәк.
Шулай ук Федор Батков үзенең докладында, узган елда, законсыз ау өчен җинаять җаваплылыгын арттыру өлешендә, РФ Җинаять кодексына үзгәрешләр кертелүен билгеләп үтте (РФ ҖК 258 маддәсе). Штрафлар 2 тапкырга арткан.
Моннан тыш, су биологик ресурсларын саклау буенча системалы ведомствоара эш нәтиҗәләре дә билгеләп үтелде. Узган ел белән чагыштырганда, административ материаллар буенча төзелгән күрсәткечләр 20% ка арткан. Экологик белем бирү эшчәнлеге дә сизелерлек үсеш ала: узган ел ясалма уылдык чәчү урыннары урнаштыруны, маймычлар чыгаруны һәм балыкларның һава җитмәүдән үлүен булдырмау чараларын үз эченә алган «Балык булсын» дип исемләнгән акция узды.
Шулай ук үз докладлары белән КФУның биоэкология, гигиена һәм иҗтимагый сәламәтлек кафедрасы мөдире Рәхимов Илгизәр Ильяс улы, Татарстан Республикасының Һәвәскәр балыкчылар федерациясе рәистәше Әхмәдов Нияз Рәшит улы, Кама Тамагы муниципаль районының «Кама Тамагы аучылык хуҗалыгы» муниципаль берәмлеге идарәсе рәисе Миңнулин Айрат Абдул улы чыгыш ясадылар.
Коллегия ахырында Татарстан Республикасының Премьер-министры Алексей Валерьевич Песошин катнашучылар алдында чыгыш ясады. Ул комитетның нәтиҗәле эшен билгеләп үтте. Соңыннан Татарстан Республикасының Премьер-министры Комитетның алдынгы хезмәткәрләренә Татарстан Республикасының дәүләт бүләкләрен–«Татарстан Республикасының хайваннар дөньясын һәм әйләнә-тирә мохитне саклауга зур өлеш керткән өчен» дигән ТР Министрлар Кабинетының Рәхмәт хатын тапшырды.
Узган ял көннәрендә Актаныш муниципаль районында «Иске-Ак» елгасында һәвәскәр балыкчылар, балалар, җәмәгатьчелек һәм Дәүләт комитеты хезмәткәрләре арасында «Актаныш Fiska-2019»дип исемләнгән кышкы ярыш узды.
76 катнашучы түбәндәге номинацияләрдә ярышты:
– «Иң зур балык»,
- «Иң вак балык»,
- «Балык саны»,
- «Гомуми авырлык»,
- «Иң яшь катнашучы»,
- «Хатын-кызлар арасында катнашу»,
- «Бәкене иң тиз бораулаучы»,
-«Әти, әни, мин-балыкчылар гаиләсе».
Катнашучылар 3 сәгатьтән артык үзара көч сынаштылар һәм осталыкларын күрсәттеләр. Конкурс нәтиҗәләре буенча балыкчылар ТР Биоресурслар буенча дәүләт комитетының грамоталары һәм кыйммәтле бүләкләр белән бүләкләнделәр.
Чара ахырында барлык катнашучыларны хашлама,балык ашы һәм самавырдан кайнар чәй белән сыйладылар.
Кеше табигатькә аңлы һәм сакчыл карасын өчен, аның бу өлкәдә белемнәре булсын өчен, экологик тәрбия һәм белем бирүне кечкенәдән башлау яхшырак.
Моның өчен ТР Биоресурслар буенча дәүләт комитеты белгечләренә балалар бакчалары администрациясе һәм тәрбиячеләре ярдәм итә. Мәсәлән, күптән түгел Арча районының муниципаль бюджет мәктәпкәчә белем бирү учреждениесе "Васильев Божа балалар бакчасы"нда мәктәпкәчә яшьтәге балаларга экологик тәрбия бирү буенча алдынгы тәҗрибәне тарату максатыннан район семинары узды, анда «Ашыт» дәүләт тыюлыгы белгечләре Әхмәтҗанов Р. З. һәм Абдрахманова Г. И. катнашты, семинарга районның балалар бакчалары җитәкчеләре чакырылган иде.
Семинар кысаларында кунаклар балалар белән «Могҗизалы –су» һәм «Кышкы урман сукмаклары буйлап» дип исемләнгән квест-уенны карадылар, ташландык материалдан кошлар өчен җимлекләр ясау буенча мастер-класста катнаштылар.
Тыюлык белгечләре семинарда катнашучылар алдында чыгыш ясадылар, «Васильева Божа балалар бакчасы» тәрбиячеләре Сабирова Ләйсән Наил кызы һәм Сабирова Резеда Әгъзәм кызының бердәм эшен билгеләп үттеләр.
Тәрбиячеләр күп еллар дәвамында тыюлык белгечләре белән хезмәттәшлек итәләр. Яшь буынга экологик белем бирү буенча күпьеллык нәтиҗәле эшләре өчен, мәктәпкәчә белем бирү учреждениесе педагоглары Татарстан Республикасының Биоресурслар буенча дәүләт комитеты грамоталары белән бүләкләнделәр.
Кышның соңгы атнасында, урманда азык калдыклары ахырына якынлашканда, җимлекләр кую бик актуаль.
Шуңа күрә, мәсәлән, «Озын Алан» тыюлыгы хезмәткәрләре Тәтеш районы буенча комитетның районара бүлеге башлыгы С. А. Кирилов белән берлектә «Кышын кошларны ашатыгыз»дип исемләнгән дәрес-экскурсия үткәрделәр.
Тыюлык территориясендә Сөйки урта мәктәбе һәм Тәтеш шәһәренең 2 нче урта мәктәбе укучылары кошлар өчен җим салынган 20дән артык җимлек элделәр. Саф һавада балалар үләннәр салган хуш исле чәй һәм тәмле әйберләр белән сыйландылар. Табигатькә сәяхәт бик күңелле узды, балалар бик канәгать калдылар.
Ә Буа районында «Зөя буйлары» дәүләт тыюлыгы белгечләре Буа шәһәренең «Аерым предметларны тирәнтен өйрәнүле 1 нче урта гомуми белем бирү мәктәбендә» һәм Буа шәһәренең «Йолдызкай» балалар бакчасында «Җимлекләрне әзерләү һәм элү» темасына экологикдәресләр үткәрделәр.
Балаларны кошларны ашату үзенчәлекләре һәм җимлекләр ясау кагыйдәләре белән таныштырдылар. Шулай ук тыюлык белгечләре балаларга Буа районындагы аеруча саклана торган табигый территориянең әһәмияте һәм эшчәнлеге турында сөйләделәр.
2019 елның 28 февраль көне - 2018-2019 еллардагы кышкы маршрутны исәпкә алуның соңгы көне.
Шулай ук, бүген кабанга һәм кыйммәтле мехлы җәнлекләргә (бүре, төлке, кондыз, сусар) ау чоры тәмамлана. Шуның белән бәйле рәвештә, рөхсәт кәгазьләрен алган барлык аучыларга да, 20 көн эчендә, рөхсәт кәгазьләрендә табыш алу турында мәгълүмат формасын тутырырга һәм аларны алу урыны буенча тапшырырга кирәк.
Исегезгә төшерәбез, рөхсәт кәгазьләрен вакытында кайтармаган өчен административ җаваплылык каралган.