ЯҢАЛЫКЛАР
Балтач районы мәгариф идарәсе һәм «Балтач» табигый тыюлыгы тарафыннан оештырылган «Гүзәл көз»район экологик фотоконкурсының оештыру комитетына 540-тан артык фотография килде.
Экологик белем бирү дәресләре дәвам итә, һәм бу юлы Азнакай шәһәренең 6нчы урта гомуми белем бирү мәктәбендә, «Татарстан Республикасының Кызыл китабына кертелгән сирәк төр хайваннарны һәм үсемлекләрне саклау» темасына экологик дәрес узды.
«Чатыр-Тау» дәүләт табигать тыюлыгы хезмәткәрләре биологик төрлелекнең мөһимлеге һәм әһәмияте турында, «Чатыр-Тау» табигый тыюлык территориясендә үсә һәм яши торган үсемлекләр һәм хайваннар турында сөйләделәр.Белемнәрне ныгыту өчен биологик төрлелекне саклау турында фильм күрсәтелде һәм «Татарстан Республикасының Кызыл китабы» дигән викторина уздырылды, анда актив катнашучыларга Татарстан Республикасының Биологик ресурслар буенча дәүләт комитетыннан бүләкләр тапшырылды.
Ә җәйге каникуллар алдыннан «Балтач» тыюлыгы хезмәткәрләре, урманчылар һәм МБУ «Мәктәптән тыш эшләр үзәге»методистлары белән берлектә, Кече Лызи урта мәктәбендә «Без урман янгыннарына каршы!» дигән темага экологик дәрес үткәрделәр. Белгечләр урман белеме һәм урманчылык, урманнарны саклау, урман янгыннарын сүндерү турында сөйләделәр һәм урманда үз-үзеңне тоту кагыйдәләре турында искәрттеләр.
«Спас» тыюлыгында эшләүче Татарстан Республикасының Биологик ресурслар буенча дәүләт комитеты белгечләре, бу чарада катнаштылар. Алар ТР Спас муниципаль районындагы Танкеевка авылының Полянка урта гомуми белем бирү мәктәбендәге барлык балаларны да уку елы тәмамлану белән котлап, «Парклар маршы-2019» Халыкара табигатьне саклау акциясендә җиңүчеләргә грамоталар тапшырдылар.
Моңа кадәр «Парклар маршы - 2019» акциясе кысаларында «Кызыл китап битләре» конкурсының муниципаль этабында катнашучыларны һәм җиңүчеләрне бүләкләү тантанасы «Чистай мәдәни үзәге»ндә узды.
«Чиста болыннар» дәүләт табигый тыюлык хезмәткәрләре балаларга бәйрәм бүләк иттеләр. Бәйрәмдә катнашучылар һәм кунаклар өчен, конкурсның барлык эшләреннән күргәзмә оештырдылар. Ул күргәзмәгә теләге булган һәркем кереп, эшләр белән таныша алды.
Ә Балтач районының Карадуган урта мәктәбендә «Балтач» дәүләт табигый тыюлыгы белгечләре «Кыргый хайваннарны һәм әйләнә-тирә мохитне саклау» темасына экологик дәрес уздырдылар һәм шунда ук конкурста җиңүчеләрне котладылар. Конкурста катнашучылар һәм җиңүчеләр грамоталар һәм истәлекле бүләкләр алдылар.
Буа районында «Зөя буйлары» тыюлыгы белгечләре "Светофорик" балалар бакчасында тәрбияләнүчеләр белән агачлар һәм куаклар утырттылар. Балалар педагоглар һәм ата-аналар белән бергә 200 төп үсенте һәм 50 куак үсентесе утырттылар. Киләчәктә аллея үзенең яшеллеге белән бакча территориясен сөендерәчәк. Шулай итеп, балалар һәм олылар тырышлыгы белән әйләнә-тирә мохитне саклауга өлеш кертелде. Агач утыртуда барлыгы 40 кеше катнашты.
«Парклар маршы» табигатьне саклау акциясе кысаларында « Озын Алан» тыюлыгы белгечләре дә «Урман утырту көне»акциясенә кушылдылар. Чара Татарстан РеспубликасыКама Тамагы районының Сөйки авылында Бөек Ватан сугышында һәлак булган геройларга куелган мемориал территориясендә узды. Акция «Җиңү агачы» девизы астында узды. Акциядә Сөйки урта мәктәбенең өлкән сыйныф укучылары актив катнашты. Барлыгы 30 дан артык Себер карагач үсентесе утыртылды. Чара ахырында мәктәпкә тыюлык администрациясеннән Татарстан Республикасының Кызыл китабы тапшырылды.
Ә «Балтач» дәүләт табигать тыюлыгы хезмәткәрләре, Балтач участок урманчылыгының урман хезмәткәрләре белән берлектә, Урман утырту көне кысаларында, Салавыч балалар бакчасы, Кече Лыза урта мәктәбе, Балтач урта мәктәбе белән берлектә, үсентеләр утыртуны оештырдылар. Чарада катнашучылар агач утыртып кына калмадылар, элек утыртылган агачларны да тәрбиясез калдырмадылар. Бу көнне барлыгы 800дән артык агач үсентесе утыртылды.
Февраль ахырында, ТР Балтач районында конкурсның сайлап алу этабы узды. Анда катнашу өчен «Табигать белән дус бул!» девизы астында экологик темага материал әзерләргә кирәк иде!
Конкурска ТР Балтач районының 8 гомуми белем бирү мәктәбеннән, 16 балалар бакчасыннан һәм 6 башлангыч мәктәп-балалар бакчасыннан экология темасына барлыгы 144 рәсем һәм 13 презентация тапшырылган иде.
Татарстан Республикасының Биологик ресурслар буенча дәүләт комитеты хезмәткәрләре (Хаҗиев Р. К., Муллагалиев А. Н., Гарифуллин Н..Р.) һәм ТР Балтач районының «Мәктәптән тыш эшләр үзәге» методистлары (Бариева Р. Р., Галләмова А. Р.) катнашуында махсус оештырылган комиссия, иң яхшы иҗади эшләр авторларын – җиңүчеләрне билгеләде.
Кышның соңгы атнасында, урманда азык калдыклары ахырына якынлашканда, җимлекләр кую бик актуаль.
Шуңа күрә, мәсәлән, «Озын Алан» тыюлыгы хезмәткәрләре Тәтеш районы буенча комитетның районара бүлеге башлыгы С. А. Кирилов белән берлектә «Кышын кошларны ашатыгыз»дип исемләнгән дәрес-экскурсия үткәрделәр.
Тыюлык территориясендә Сөйки урта мәктәбе һәм Тәтеш шәһәренең 2 нче урта мәктәбе укучылары кошлар өчен җим салынган 20дән артык җимлек элделәр. Саф һавада балалар үләннәр салган хуш исле чәй һәм тәмле әйберләр белән сыйландылар. Табигатькә сәяхәт бик күңелле узды, балалар бик канәгать калдылар.
Ә Буа районында «Зөя буйлары» дәүләт тыюлыгы белгечләре Буа шәһәренең «Аерым предметларны тирәнтен өйрәнүле 1 нче урта гомуми белем бирү мәктәбендә» һәм Буа шәһәренең «Йолдызкай» балалар бакчасында «Җимлекләрне әзерләү һәм элү» темасына экологикдәресләр үткәрделәр.
Балаларны кошларны ашату үзенчәлекләре һәм җимлекләр ясау кагыйдәләре белән таныштырдылар. Шулай ук тыюлык белгечләре балаларга Буа районындагы аеруча саклана торган табигый территориянең әһәмияте һәм эшчәнлеге турында сөйләделәр.
Татарстан Республикасындагы Балтач районының Норма авылы янындагы сулыкта һәвәскәр балыкчылар арасында кышкы ярыш узды.
Балыкчылар киләсе номинацияләр буенча көч сынаштылар:
- иң беренче балык тоткан балыкчы;
- иң зур балык тоткан балыкчы;
- иң күп балык тоткан балыкчы;
- иң яшь балыкчы;
- иң өлкән балыкчы;
- балыкчы хатын-кыз;
- бозны иң тиз бораулаучы;
- ерактан килгән балыкчы.
2 сәгать дәвамында балыкчылар балык тоту буенча осталыкларын күрсәттеләр. Барлык 8 номинация нәтиҗәләре буенча да җиңүчеләр бүләкләнде.
«Балтач» тыюлыгы хезмәткәрләре, җирле сулыкларның күптөрлелеген һәм чисталыгын саклау буенча ярдәм күрсәткән өчен, түбәндәге балыкчыларны бүләкләр һәм тыюлык дипломнары белән бүләкләделәр: Хәбибуллин Р. С., Гәрипҗанов А. С., Зыятдинов М. И., Һәдиев Х. Г., Шәрипов И. Р.
Чара ахырында барлык катнашучыларны балык ашы, чәй һәм коймак белән сыйладылар. Чараны оештыручылар: «Балтач» тыюлыгы, «Хыял» яшьләр үзәге муниципаль бюджет учреждениесе, социаль челтәрләрдәге «Балыкчылар» һәм «BaltasiFishing»төркемнәренең администраторлары.
Яшь буынга экологик тәрбия бирү кысаларында «Балтач» тыюлыгы хезмәткәрләре Салавыч авылындагы балалар бакчасында булдылар.
Балалар бакчасында белгечләр «Кыргый хайваннарны һәм әйләнә-тирә мохитне саклау» темасына экологик дәрес үткәрделәр, ә дәреснең икенче өлешендә балалар бакчасы тәрбиячеләре һәм тәрбияләнүчеләре белән берлектә тыюлык хезмәткәрләре авыл халкына экологик темага агитацияләү листовкаларын таратып, мәгълүматны җиткерделәр.
Листовкаларны балалар үзләре ата-аналар ярдәме белән ясадылар. Мондый чара балаларның үзләренә дә бик ошады һәм халыкта да зур кызыксыну уятты. Авыл халкы листовкаларны шатланып кабул итте һәм әйләнә-тирә мохитне саклау кагыйдәләрен сакларга вәгъдә бирде.
«Балтач» тыюлыгы хезмәткәрләре Хазиев Р. К., Муллагалиев А. Н., Гарифуллин Н.Р., «Мәктәптән тыш эшләр үзәге» нең экологик тәрбия буенча методисты Бариева Р. белән берлектә, «Бөтендөнья тыюлыклар көне»дигән экологик дәрес-викторина үткәрделәр. Кече Лызи урта мәктәбе укучыларына Татарстан Республикасының һәм Балтач районының аеруча саклана торган табигать территорияләре турында сөйләделәр. Викторинада җиңүчеләргә бүләкләр бирелде.
Викторинадан соң «Балтач» тыюлыгы хезмәткәрләре белән укучылар һәм укытучылар өчен кышкы экологик сукмак буйлап экскурсия оештырылды. Җәйге вакытта балалар белән экологик сукмакта эшләү тәҗрибәсе булуга күрә, экологик сукмакларның кышкы маршруты балаларның яшенә карап эшләнде. Мәктәпкә якынрак урында урнашкан һәм күзәтү өчен уңайлы табигать объектлары кулланды.
Шулай ук хезмәткәрләр кышкы экологик сукмак буйлап экскурсияне Салаус балалар бакчасында тәрбияләнүчеләр өчен дә үткәрделәр.
Экологик сукмакта балалар тере объектларны күзәттеләр, кошлар өчен җимлекләр элделәр һәм кошларны күзәттеп, бер-берсеннән аерырга өйрәнделәр, урманда үз-үзеңне тоту кагыйдәләренә өйрәнделәр.