ЯҢАЛЫКЛАР
«Чиста болыннар» дәүләт табигать тыюлыгы хезмәткәрләре үсеп килүче буынга экологик белем бирүне дәвам итәләр. Бу юлы алар 10 нчы балалар бакчасына барып кайттылар. Белгечләр балаларга Татарстан Республикасының Кызыл китабы турында, аерым саклауга һәм сакчыл мөнәсәбәткә мохтаҗ булган хайваннарның һәм үсемлекләрнең гаҗәеп төрләре турында сөйләделәр. Шулай ук дәрес барышында балалар табигать тыюлыкларының ни өчен кирәклеге турында, Чистай муниципаль районы территориясендә 2001 елда оештырылган «Чиста болыннар» табигать тыюлыгының тарихы турында белделәр.
Балалар әңгәмәдә актив катнаштылар, үз фикерләрен белдерделәр, хайваннар һәм кошлар турында бик күп кызыклы хикәяләр сөйләделәр. Алынган белемнәрне ныгыту өчен «Чистые болыннар» тыюлыгы хезмәткәрләре «Без Кызыл китаптан» дигән уен үткәрделәр.
Аерым игътибар табигатьтә үз-үзеңне тоту кагыйдәләренә юнәлтелде. Балалар табигатьне сакларга һәм әйләнә-тирә мохиттә үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен үтәргә вәгъдә бирделәр.
Дәрес ахырында Татарстан Республикасының Биологик ресурслар буенча дәүләт комитеты исеменнән тыюлык хезмәткәрләре «ТР Кызыл китабының гаҗәеп яшәүчеләре» дигән китап бүләк иттеләр.
ТАССР төзелүгә 100 ел тулуны бәйрәм итү кысаларында, «Чиста болыннар» дәүләт табигать тыюлыгы хезмәткәрләре Ислам үзәгендә «Нур» мәчете каршындагы сәламәтләндерү үзәге балалары өчен «Туган як табигате»дигән экологик дәрес үткәрделәр.
Хезмәткәрләр «Чиста болыннар» тыюлыгы, туган як табигате, Татарстан Республикасының Кызыл китабына кертелгән үсемлекләр һәм хайваннар турында һәм Чистай муниципаль районы территориясендә теркәлгән турында сөйләделәр. Шулай ук табигатьтә үз-үзеңне тоту кагыйдәләре турында фикер алыштылар. Балалар зур кызыксыну белән әңгәмәдә катнаштылар һәм беркетелгән уенда һәм викторинада актив катнаштылар, моның өчен зур булмаган бүләкләр алдылар.
«Чиста болыннар» дәүләт табигать тыюлыгы нигезендә Казан федераль университетының икенче курс студентлары үзләренең кыр практикаларын уздылар.
Җиде көн дәвамында, тәҗрибәле остаз Назаров Наил Госман улы җитәкчелегендә, студентлар «Чиста болыннар» дәүләт табигать тыюлыгының флора һәм фаунасының уникаль үзенчәлекләре белән таныштылар, шулай ук үзләренең теоретик белемнәрен ныгыттылар.
Аеруча саклана торган табигый территорияне тикшерү барышында, студентлар лаборатория шартларында өйрәнү өчен,барлык кирәкле пробаларны алдылар, шул ук вакытта Татарстан Республикасы Кызыл китабының сирәк төрләре дә билгеләнде.
Тикшеренү нәтиҗәләре студентларга белем бирү һәм аларда экологик караш формалаштыру максатыннан кулланылачак, ә иң мөһиме алар ,әйләнә-тирәлекне саклау өлкәсендә белем һәм тәҗрибә алу өчен, алга таба югары уку йорты белән «Чиста болыннар» тыюлыгы арасында нәтиҗәле хезмәттәшлек итүгә этәргеч булачак.
Чистай шәһәр китапханәсендә (7нче филиал) балалар өчен «Без табигать сакчылары»дип исемләнгән экологик чара узды. Чакырылган кунаклар сыйфатында «Чиста болыннар» дәүләти табигать тыюлыгы хезмәткәрләре булды, алар тыюлык турында сөйләделәр, интерактив формада сирәк төр хайваннарның һәм үсемлекләрнең табигатьтәге роле турында фикер алыштылар, шулай ук биологик төрлелекнең мөһимлеге һәм әһәмияте турында сөйләштеләр.
Иң актив балаларга тыюлык хезмәткәрләре Татарстан Республикасының Биологик ресурслар буенча дәүләт комитетыннан бүләкләр тапшырдылар, шулай ук китапханә фондына «ТР Кызыл китабының уникаль яшәүчеләре» дигән китап бүләк иттеләр.
Яшь буында экологик белем бирү максатыннан «Чиста болыннар» дәүләт табигать тыюлыгы хезмәткәрләре 5 нче урта белем бирү мәктәбе һәм 4 нче урта белем бирү мәктәбе яны лагерьларында булып кайттылар.
Балаларда табигатькә карата танып-белү кызыксынуы уяту, туган як табигатенә карата хөрмәт һәм сакчыл мөнәсәбәт тәрбияләү өчен, хезмәткәрләр «Туган як табигате»темасына әңгәмә үткәрделәр.
Хезмәткәрләр «Чиста болыннар» тыюлыгы, туган як табигате, Татарстан Республикасының Кызыл китабына кертелгән һәм Чистай муниципаль районы территориясендә теркәлгән үсемлекләр һәм хайваннар турында сөйләделәр, ә шулай ук табигатьтә үз-үзеңне тоту кагыйдәләре турында фикер алыштылар. Балалар әңгәмәдә кызыксынып катнаштылар һәм белемнәрне беркетү уенында һәм викторинада да актив булдылар. Иң актив балаларга тыюлык хезмәткәрләре Татарстан Республикасының Биологик ресурслар буенча дәүләт комитетыннан бүләкләр тапшырдылар.
Чистай шәһәренең «Нур» мәчетендә мәчетне тәмамлаучылар һәм аларның ата-аналары өчен зур бәйрәм узды. Чараны оештыручылар квест формасында кызыклы һәм матур программа әзерләгән иде.
Балалар 6 командага бүленде, аларның һәрберсе станцияләрдә биремнәр үтәргә тиеш иде. Станцияләрнең берсендә катнашучыларны «Чиста болыннар» дәүләт табигать тыюлыгы хезмәткәрләре көтте. Алар балалар өчен бик кызыклы биремнәр әзерләделәр. Балалар табышмаклар, ребуслар чиштеләр, ТР Кызыл Китабы вәкилләре белән таныштылар, ә шулай ук уен формасында табигатьтә үз-үзеңне тоту кагыйдәләре турында фикер алыштылар. Бу биремнәр очраклы рәвештә әзерләнмәгән, алда җәйге каникуллар, димәк, балалар табигать кочагында вакытларын күбрәк үткәрәчәк.
Бәйрәмдә 200гә якын бала һәм аларның әти-әниләре катнашты. Программа тәмамланганнан соң барлык балага да ТР Биоресурслар буенча дәүләт комитетыннан бүләк тапшырдылар.
«Спас» тыюлыгында эшләүче Татарстан Республикасының Биологик ресурслар буенча дәүләт комитеты белгечләре, бу чарада катнаштылар. Алар ТР Спас муниципаль районындагы Танкеевка авылының Полянка урта гомуми белем бирү мәктәбендәге барлык балаларны да уку елы тәмамлану белән котлап, «Парклар маршы-2019» Халыкара табигатьне саклау акциясендә җиңүчеләргә грамоталар тапшырдылар.
Моңа кадәр «Парклар маршы - 2019» акциясе кысаларында «Кызыл китап битләре» конкурсының муниципаль этабында катнашучыларны һәм җиңүчеләрне бүләкләү тантанасы «Чистай мәдәни үзәге»ндә узды.
«Чиста болыннар» дәүләт табигый тыюлык хезмәткәрләре балаларга бәйрәм бүләк иттеләр. Бәйрәмдә катнашучылар һәм кунаклар өчен, конкурсның барлык эшләреннән күргәзмә оештырдылар. Ул күргәзмәгә теләге булган һәркем кереп, эшләр белән таныша алды.
Ә Балтач районының Карадуган урта мәктәбендә «Балтач» дәүләт табигый тыюлыгы белгечләре «Кыргый хайваннарны һәм әйләнә-тирә мохитне саклау» темасына экологик дәрес уздырдылар һәм шунда ук конкурста җиңүчеләрне котладылар. Конкурста катнашучылар һәм җиңүчеләр грамоталар һәм истәлекле бүләкләр алдылар.
2019 елда «Парклар маршы-2019» Халыкара табигать саклау акциясе кысаларында Татарстан Республикасының Биологик ресурслар буенча дәүләт комитеты «Кызыл китап битләре» исемле сәнгать балалар конкурсын игълан итте, анда мәктәпкәчә һәм белем бирү учреждениеләре катнаша ала.
«Чиста болыннар» тыюлыгы хезмәткәрләре конкурста катнашучыларның эшләреннән күргәзмә оештырып махсус комиссия чакырдылар, аның составына «ЧМР Башкарма комитетының мәгариф идарәсе» МКУ вәкилләре һәм «Балалар сәнгать мәктәбе»укытучылары керде.
Барлыгы 68 сәнгать эше тәкъдим ителде. Алар комиссия әгъзаларында үзләренең дулкынландыруы, турылыгы, фантазиясе, шулай ук төгәллеге, бурычны үтәүгә җаваплы караш кебек тәэсир калдырдылар. Балалар төрле сәнгать техникасын кулландылар, эшкә карата иҗади һәм төпле караш күрсәттеләр. Шул ук вакытта «Кызыл китап битләре» республика конкурсына 15 эш сайлап алынды. Җиңүчеләргә дипломнар һәм призлар биреләчәк.
Акция кысаларында шулай ук экологик белем бирү чаралары да узды. Мәсәлән, Чистайның 10нчы мәктәбе укучылары өчен «Чиста болыннар» тыюлыгы белгечләре 114 кешене җәлеп итеп, интерактив -танып-белү программасы оештырдылар, ә 16 нчы балалар бакчасында тәрбияләнүчеләр өчен «Минем туган ягым» дигән дәрес үткәрделәр.
Укучылар һәм тәрбияләнүчеләр тыюлык турында хикәяләр тыңладылар, туган як турында күп кенә яңалыклар белделәр, Чистай муниципаль районы территориясендә теркәлгән Татарстан Республикасының Кызыл китабына кертелгән хайваннар һәм үсемлекләр дөньясы белән таныштылар.
Һәркем «Хайванны һәм үсемлекне бел» дигән интерактив уенда катнаша алды. Бу уен алган белемнәрне ныгытырга мөмкинлек бирде. Балаларның тыюлык территориясенә килү, хайваннарның һәм үсемлекләрнең яшәү урыннарын үз күзләре белән күрү һәм туган як табигатенә якынаю теләге туды.
Бүген, «Парклар маршы – 2019» Халыкара табигать саклау акциясе һәм экологик белем бирүкысаларында, «Чиста болыннар» дәүләт табигать тыюлыгы белгечләре 2 нче балалар бакчасында тәрбияләнүчеләр һәм 10 нчы Чистай мәктәбе укучылары өчен «Минем туган ягым» дип аталган дәресе үткәрделәр.
Белгечләр дәресне кызыклы форматта әзерләделәр, беренче өлешендә «Чиста болыннар» тыюлыгы, туган як табигате, ТР Кызыл китабына кертелгән һәм Чистай муниципаль районы территориясендә теркәлгән хайваннар һәм үсемлекләр төрләре, шулай укбашланган «Парклар маршы 2019»Халыкара табигатьне саклау акциясе турында сөйләделәр.
Икенче өлештә балалар һәм тыюлык хезмәткәрләре «Чиста болыннар» дәүләт табигать тыюлыгы һәм АМУ«Чистай мәдәни үзәге»оештырган Владимир Труновның туган як табигате турындагы картиналар күргәзмәсенә бардылар. Балалар бик җиңел танылаторган пейзажларны озак иттереп карап тордыларһәм дәрестә алган белемнәрен ныгыттылар. Күргәзмә 2019 елның 24 апреленә кадәр дәвам итәчәк, теләгән һәркем аны карый ала.
«Парклар маршы 2019» Халыкара табигатьне саклау акциясе һәм Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы оешуга 100 ел тулуны бәйрәм итү кысаларында «Чиста болыннар» дәүләт табигать тыюлыгы белгечләре һәм АМУ «Чистай мәдәни үзәге» администрациясе тарафыннан, “Диалог” сәламәтлекләре чикләнгән кешеләр өчен клуб оештыруда катнашучы, талантлы, яшь рәссам Владимир Николаевич Трунов картиналары күргәзмәсе оештырылды.
Күргәзмәне ачу тантанасы АМУ «Чистай мәдәни үзәге»ндә 2019 елның 17 апрелендә узды. Кунаклар игътибарына үзенчәлекле авторның 50 дән артык картинасы тәкъдим ителде. Татарстан Республикасының 100 еллыгы елында, туган як турында, үз шәһәрләре турында, Чистай табигатенең таныш почмаклары турындагы картиналар аеруча кызыксыну уяттылар. «Чиста болыннар» дәүләт табигать тыюлыгы белгечләре рәссамга мактау грамотасы һәм истәлекле бүләк тапшырдылар.
Күргәзмә 2019 елның 24 апреленә кадәр түбәндәге адрес буенча узачак: Чистай шәһәре, АМУ «Чистай мәдәни үзәге», Ленин урамы 17А, 1этаж. Керү ирекле.